تساقط کلیتساقط کلی به ترک عمل به تمام مدلول هر دو دلیل متعارضِ متعادل اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفتساقط کلی، مقابل تساقط جزئی بوده و مراد از آن، نادیده گرفتن حجیت دو دلیل متعارض، به طور مطلق (حتی حجیت مشترک آن دو بر نفی ثالث) است؛ برای مثال، حدیثی می‌گوید: نماز جمعه واجب است، که لازمه آن مستحب نبودن نماز جمعه است، و حدیث دیگر می‌گوید: نماز جمعه حرام است، که لازمه آن مستحب نبودن نماز جمعه است؛ در این جا این دو حدیث در وجوب و حرمت با هم تعارض کرده و در نتیجه، ساقط می‌شوند و افزون بر آن، حجیت آن دو دلیل، در نفی استحباب هم ساقط می‌شود؛ به این گونه تساقط، تساقط کلی گفته می‌شود؛ یعنی هم مدلول مختص و هم مدلول مشترک دو دلیل نادیده گرفته می‌شود. ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۰۷، برگرفته از مقاله «تساقط کلی». |